ปัจจุบันแต่ละธุรกิจต่างก็ล้วนที่จะค้นหา และสรรหาเครื่องมือ (Management Tools) ต่างๆ มาช่วยในการบริหารองค์กร ทั้งด้านการขาย การตลาด บัญชี การบริหารคุณภาพ การบริหารจัดการ เช่น Six Sigma, CRM, EVA, ERP, TQM, ISO, Balance Score Card, BCP เป็นต้น เพื่อส่งเสริมให้ผู้บริหารหรือพนักงานสามารถทำงานให้เกิดประสิทธิภาพให้ได้องค์กรและทำกำไรได้สูงสุด
ธุรกิจต่างๆ สามารถนิยามประเภทธุรกิจของตนเองได้ง่าย เช่น โรงแรม ก็เป็นธุรกิจประเภทบริการ ห้างร้าน ก็สามารถระบุได้ว่าเป็นธุรกิจประเภท ซื้อมาขายไป หรือโรงงานอุตสาหกรรม ก็สามารถระบุได้ว่าเป็น อุตสาหกรรม ดังนั้นหากมีการเลือกเครื่องมือช่วยในการบริหารก็ย่อมหาเครื่องมือที่ใช้กับองค์กรของตนเองได้ง่ายและถูกต้อง
แต่สำหรับธุรกิจรับเหมาก่อสร้างนั้นอาจจะแปลกกว่าธุรกิจอื่นๆ เพราะหากมีการลองสอบถามกับผู้รับเหมาก่อสร้างว่าธุรกิจที่กำลังทำนี้สามารถจัดอยู่ในประเภทใด ซึ่งมักจะได้รับคำตอบกันไปคนละทิศละทาง และคำตอบส่วนใหญ่นั้นผิดจากความเป็นจริง เพราะมักจะตอบว่าเป็นประเภทอุตสาหกรรม แต่จริงๆ แล้วธุรกิจรับเหมาก่อสร้างนั้นสามารถจัดอยู่ในประเภท บริการ (Services) เพราะธุรกิจรับเหมาก่อสร้างนั้น เป็นการทำตามความต้องการของลูกค้าเป็นรายๆ ไปหากเป็นอุตสาหกรรม จะต้องเน้นการผลิตที่ขณะผลิตนั้นยังไม่รู้ว่าใครเป็นลูกค้า เน้นการจัดทำเป็นจำนวนมากๆ แต่ธุรกิจผู้รับเหมาก่อสร้างนั้นเป็นประเภทบริการ เพราะเป็นการบริการความสามารถในการจัดการนั้นเอง ซึ่งมีการสัญญากับเจ้าของโครงการว่า จะทำงานให้เสร็จใน งบประมาณ เวลา และคุณภาพ ตามที่กำหนดไว้ในแบบก่อสร้างและรายการประกอบแบบ โดยอาชีพรับเหมาก่อสร้างนั้นไม่ได้สร้างหรือผลิตอะไรใหม่เลย เพราะผู้รับเหมาก่อสร้างจะจัดซื้อจัดหาวัสดุและแรงงานมาประกอบกันให้เป็นไปตามแบบก่อสร้างตามหลักวิชาช่างที่ดี เช่น ผนังก่ออิฐ ฉาบปูน ทาสี ก็ไปซื้ออิฐ นำมาก่อฉาบ และทาสี เป็นต้น
โดยปกติแล้วการรับเหมาก่อสร้างนั้น จะมีการทำงานเป็นโครงการๆ โดยแต่ละโครงการนั้นจะมีการกำหนดวันเริ่มต้นและสิ้นสุดอย่างแน่นอน หากผู้รับเหมาก่อสร้างต้องการที่จะเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงาน จึงจำเป็นจะต้องพัฒนาระบบที่มีความสำคัญหลักกับองค์กรก่อน และยังเป็นการพัฒนาเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันด้วย ดังนั้นหากผู้รับเหมาก่อสร้างอยากจะหาเครื่องมือในการบริหารจัดการสำหรับธุรกิจก่อสร้าง เครื่องมือที่สำคัญและจำเป็นมากที่สุดนั้น ก็คือ การบริหารโครงการ (Project Management) นั้นเอง ซึ่งพอถึงตอนนี้จะพอมองออกหรือยังครับว่า เครื่องมือที่พากันนำมาใช้ในธุรกิจก่อสร้างอยู่เต็มบ้านเต็มเมือง ทั้ง ISO, ERP หรือ อื่นๆ นั้น มันไม่ไช่เครื่องมือที่จะช่วยพัฒนาการบริหารจัดการที่เป็นแกนหลัก (core) ของธุรกิจแบบเกาไม่ถูกที่คันอะไรทำนองนั้น
ผมได้มีโอกาสพบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้รับเหมาก่อสร้างของไทยค่อนข้างเยอะ ต่างก็ล้วนอยากพัฒนาองค์กรของตนกันทั้งนั้น ซึ่งบ้างก็ไปอบรม หรือหาหนังสือด้านการบริหารจัดการ (ทั่วไป) จากกูรูทั้งหลาย(Gurus) หรือบ้างก็ไปปรึกษากับอาจารย์ด้านบริหารจัดการก่อสร้าง ซึ่งล้วนแนะนำให้ใช้เครื่องมือต่างๆ นาๆ เช่น โปรแกรมบัญชีขนาดใหญ่ (ERP), ISO หรือ อื่นๆ โดยไม่มีใครเลยที่จะแนะนำให้ใช้เครื่องมือที่สำคัญที่สุด เพราะส่วนใหญ่นั้นมักไม่ค่อยรู้จริง หรือใช้เครื่องมือระดับองค์กรไม่ได้ เปรียบเสมือนกับเราไปถามพระทางหลุดพ้นไปสู่การนิพพาน โดยยังไม่ได้ถือศีล 5 ก่อน ทำให้พระสอนให้เราทำวิปัสนาทันที ทำให้ผลที่ได้รับจากการวิปัสนาโดยไม่ตัดกังวลทั้ง 10 ก่อน ผลที่ได้นั้น ก็การเป็นบ้านั้นเอง !
พูดคุยกับ บ.ก. 